Tin tức Triminhlaw

Thạc sĩ – Luật sư Nguyễn Hải Long

Bài viết này nhằm làm rõ, cập nhật tình hình triển khai chính sách hộ chiếu vaccine. Từ đó, Tác giả đưa ra ý kiến, đánh giá về những cơ hội, xu thế cho việc phục hồi và phát triển các hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam để các nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm thông tin hữu ích phục vụ việc hoạch định và phát triển, đón đầu cơ hội từ hộ chiếu vaccine.

Khái lược về chính sách hộ chiếu vaccine và tình hình triển khai

"Hộ chiếu vaccine" đang nổi lên như một giải pháp tất yếu và xu thế chung trên thế giới, nhờ đó việc đi lại của cá nhân giữa các quốc gia được thuận lợi hơn, tự do và bình thường hóa trong tương lai không xa.

Hiện nay trên thế giới, khái niệm và chính sách hộ chiếu vaccine còn đang được tiếp cận theo nhiều hướng khác nhau, có những điều kiện và giới hạn khác nhau và chưa được triển khai một cách chính thức. Tuy nhiên, dưới góc độ đánh giá chung, có thể rút ra một số ý chung như sau về hộ chiếu vaccine:

1. Hộ chiếu vaccine có bản chất là giấy xác nhận (dạng văn bản hoặc điện tử hoặc cả 2 hình thức này) được cấp cho cá nhân theo bộ tiêu chuẩn nhất định (ví dụ như: đã được tiêm đầy đủ 2 mũi vaccine và tình trạng sức khỏe đủ điều kiện để đi lại quốc tế).
2. Việc triển khai hộ chiếu vaccine sẽ được ứng dụng công nghệ thông tin để thuận tiện và tối ưu hóa các công tác quản lý, kiểm tra và giám sát.
3. Cá nhân có hộ chiếu vaccine sẽ được miễn hoặc giảm các điều kiện đi lại giữa các quốc gia, góp phần tự do hóa việc đi lại quốc tế.
4. Việc áp dụng chính sách hộ chiếu vaccine đòi hỏi việc sự công nhận về nguồn gốc và hiệu quả vaccine giữa các quốc gia liên quan, đặc biệt cần có một bộ tiêu chuẩn quốc tế chung để phát triển quy mô của chính sách trên thế giới.

Hiện nay, hộ chiếu vaccine đã được nhiều quốc gia và khu vực xúc tiến nghiên cứu và chuẩn bị triển khai. Như tại Liên minh châu Âu (EU), hộ chiếu vaccine dự kiến được triển khai dưới dạng là "thẻ xanh kỹ thuật số", được cấp miễn phí dưới cả 2 dạng giấy và kỹ thuật số; loại thẻ này có nội dung song ngữ, bao gồm ngôn ngữ của quốc gia thành viên EU và tiếng Anh, cùng với mã QR để thuận tiện sử dụng. Tại Trung Quốc, ngày 8/3 vừa qua cũng đã triển khai “Giấy chứng nhận sức khỏe du lịch quốc tế”, có thể gọi là là hộ chiếu vaccine phiên bản Trung Quốc”, qua một chương trình trên nền tảng mạng xã hội WeChat của nước này, tuy nhiên chưa có quốc gia nào chính thức công nhận “hộ chiếu vaccine phiên bản Trung Quốc” này. Ngoài ra, nhiều quốc gia khác như Thái Lan, Hàn Quốc, Malaysia, Singapore cũng đang xúc tiến chuẩn bị cơ chế áp dụng chính sách hộ chiếu vaccine. Tuy nhiên ngược lại cũng có nhiều quốc gia e ngại và chưa xem xét nghiên cứu để áp dụng chính sách vaccine bởi một số vấn đề trở ngại như: công nhận và phân phối vaccine đang còn nhiều diễn biến phức tạp; vaccine chưa đảm bảo sự chắc chắn cho việc ngăn ngừa nhiễm và lân lan dịch bệnh; khó khăn trong việc hợp tác và xây dựng tiêu chuẩn quốc tế cho chính sách hộ chiếu vaccine.

Tại Việt Nam, với sự quyết liệt chỉ đạo từ Thủ tướng chính phủ, Chính phủ và các cơ quan chức năng đang rất tích cực trong công tác nghiên cứu, chuẩn bị các giải pháp kỹ thuật và áp dụng khoa học công nghệ đối với chính sách hộ chiếu vaccine. Theo thông tin từ Bộ Y Tế, hiện Việt Nam đang làm việc với các nước trên thế giới về việc chấp nhận hộ chiếu vaccine thông qua kiểm tra mã QR-code. Phương thức này dựa vào hai dữ liệu cơ bản: Số thẻ Bảo hiểm y tế hoặc chứng minh nhân dân/thẻ căn cước công dân. Sau khi tiêm đủ 2 mũi vaccine, hệ thống thông tin sẽ được cập nhật lên mã QR-code, xác thực cho người dân. Khi đi ra nước ngoài, người dân được quét mã QR-code, truy cập vào đúng nguồn dữ liệu, xác thực thông tin các mũi tiêm của người dân.

Theo thông tin từ Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống Covid-19, Việt Nam có thể sẽ xem xét những trường hợp được áp dụng hộ chiếu vaccine là chuyên gia, thương nhân đã tiêm vaccine hai lần, được hệ thống của Việt Nam xác nhận là loại vaccine hợp pháp, được tiêm bởi hệ thống cơ sở y tế đảm bảo; người Việt Nam ở nước ngoài đã được tiêm vaccine và có nhu cầu về nước. Ngoài ra, Bộ Y tế cũng triển khai chuẩn bị về dài hạn sẽ áp dụng hộ chiếu vaccine cho những người nước ngoài muốn vào Việt Nam với mục đích giao lưu, du lịch.

 Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, hộ chiếu vaccine thực chất là giấy chứng nhận đã tiêm chủng đầy đủ 2 mũi vaccine ngừa COVID-19, được điều chỉnh theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm và Điều lệ kiểm dịch Y tế quốc tế, cho phép người có hộ chiếu vaccine không phải cách ly, xét nghiệm COVID-19. Hiện nay, Bộ Y Tế và Viettel đang đang kết hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan, thực hiện việc rà soát và chuẩn bị sẵn sàng để tiến tới triển khai giải pháp hộ chiếu vaccine trong thời gian sớm.

Về những cơ hội cho việc phục hồi và phát triển các hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam

Trước sự quan tâm và chỉ sát sao trong khâu nghiên cứu và chuẩn bị áp dụng chính sách hộ chiếu vaccine bởi Chính phủ, các nhà đầu tư và doanh nghiệp có thể tạm thời chắc chắn chính sách hộ chiếu vaccine sẽ được triển khai sớm tại Việt Nam, khả năng cao vào nửa cuối của năm 2021 hoặc có thể sớm hơn tùy thuộc vào hiệu quả sớm từ việc tiêm chủng vaccine trên thế giới.

Việc sớm áp dụng chính sách hộ chiếu vaccine sẽ tạo ra nhiều cơ hội lớn cho việc phục hồi và phát triển các hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Thứ nhất, chính sách hộ chiếu vaccine được coi là “chìa khóa vàng” cho việc mở cửa và phục hồi ngành du lịch và hàng không. Kể từ khi bùng nổ dịch bệnh Covid-19 đến nay, ngành hàng không và du lịch đã chịu ảnh hưởng nặng nề và chưa có giải pháp khả quan cho việc phục hồi. Việc áp dụng chính sách hộ chiếu vaccine sẽ giúp Việt Nam sớm kích hoạt lại các đường bay quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi để các cá nhân nước ngoài đến đầu tư, làm việc, giao lưu và du lịch. Bên cạnh chính sách hộ chiếu vaccine, việc Việt Nam tăng cường quảng bá du lịch và ứng dụng công nghệ hiện đại vào công tác quản lý dịch tễ sẽ là nền tảng để Việt Nam nhanh chóng phục hồi và phát triển mảng du lịch và hàng không.

Thứ hai, chính sách hộ chiếu vaccine sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư và phát triển kinh doanh tại Việt Nam, thu hút các dự án đầu tư lớn. Thời gian vừa qua, một trong các nguyên nhân chính khiến hoạt động đầu tư bị đình trệ và tạm hoãn là bởi các nhà đầu tư, các chuyên gia không sang được Việt Nam để nắm bắt tình hình và trực tiếp triển khai đầu tư kinh doanh. Trong thời gian tới, khi điều kiện nhập cảnh và tự do đi lại được thuận lợi hơn nhờ chính sách hộ chiếu vaccine, Việt Nam sẽ có hàng loạt các nhà đầu tư, các chuyên gia sang Việt Nam nhập cảnh để hiện thực hóa và tiếp tục triển khai các hoạt động đầu tư và kinh doanh. Với những ưu thế của thị trường ngày càng phát triển, khả năng kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, hành lang pháp lý ngày càng thuận lợi, Việt Nam sẽ tiếp tục là nơi đầu tư của nhiều các dự án lớn. Theo thông tin từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam, ngay trong quý I năm 2021, Việt Nam đã có nhiều dự án đầu tư với quy mô lớn phải kể đến như:

(1) Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn II có vốn đầu tư Nhật Bản, tổng vốn đăng ký trên 1,31 tỷ USD tại Cần Thơ.

(2) Dự án LG Display Hải Phòng có vốn đầu tư Hàn Quốc, được điều chỉnh tăng vốn đầu tư thêm 750 triệu USD.

(3) Dự án chế tạo lốp xe Radian có vốn đầu tư Trung Quốc tại Tây Ninh, điều chỉnh tăng vốn đầu tư thêm hơn 312 triệu USD.

(4) Dự án Nhà máy Kodi New Material Việt Nam, có vốn đầu tư Singapore, vốn đầu tư đăng ký 270 triệu USD tại Bắc Giang.

(5) Dự án công nghệ tế bào quang điện JA Solar PV Việt Nam có vốn đầu tư Trung Quốc, vốn đầu tư 210 triệu USD tại Bắc Giang.

Thứ ba, chính sách hộ chiếu vaccine góp phần quan trọng cho việc đón làn sóng chuyển dịch hoạt động đầu tư và chuỗi sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Chính quyền mới của Tổng thống Joe Biden tiếp tục duy trì quan hệ cứng rắn và đối đầu thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc. Đồng thời, quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và các quốc gia Châu Âu cũng ngày càng căng thẳng về vấn đề thương mại và nhân quyền, đặc biệt khi Liên minh châu Âu (EU) ngày 22/3, cùng với Mỹ, Anh và Canada, áp lệnh trừng phạt quan chức Trung Quốc vì những cáo buộc liên quan đến cách đối xử với người Duy Ngô Nhĩ và những nhóm Hồi giáo thiểu số khác ở khu tự trị Tân Cương. Bởi vậy, làn sóng chuyển dịch các hoạt động đầu tư và chuỗi sản xuất tại Trung Quốc sang các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam, sẽ diễn ra mạnh mẽ và nhanh hơn. Với việc mở cửa thị trường, tạo thuận lợi cho việc đầu tư kết hợp kịp thời với chính sách hộ chiếu vaccine sẽ giúp Việt Nam là điểm đến cạnh tranh và nổi bật cho các nhà đầu tư nước ngoài có dự định chuyển dịch các hoạt động đầu tư và chuỗi sản xuất ra khỏi Trung Quốc trong thời gian tới.

Thứ tư, chính sách hộ chiếu vaccine sẽ góp phần thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản Việt Nam. Trong thời gian vừa qua, Việt Nam nổi lên nhờ kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, vị thế nâng cao, thị trường ngày càng năng động, ổn định và an toàn, bởi vậy đã có nhiều nhà đầu tư và chuyên gia đến Việt Nam để làm việc và cư trú lâu dài, kèm theo đưa gia đình và người thân đến Việt Nam, đặc biệt các cá nhân nước ngoài từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Với chính sách hộ chiếu vaccine và cơ chế triển khai thuận tiện và nhanh chóng với sự kết hợp của công nghệ 4.0, Việt Nam sẽ là tiếp tục thu hút là nơi đến cư trú lâu dài cho nhiều nhà đầu tư và chuyên gia nước ngoài. Khi đó, thị trường bất động sản Việt Nam có thêm lượng khách hàng mới có nhu cầu mua, thuê chung cư, biệt thự, văn phòng làm việc, nhờ vậy tạo cơ hội nhất định cho sự phục hồi và phát triển của thị trường bất động sản.

Thứ năm, công nghiệp chế biến, chế tạo và hoạt động phân phối hàng hóa tiếp tục là hai nhóm lĩnh vực đúng đầu thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Theo báo cáo tình hình đầu tư vốn nước ngoài từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư hết quý I năm 2021, công nghiệp chế biến, chế tạo và hoạt động phân phối hàng hóa vẫn duy trì là hai lĩnh vực chiếm đa số về cả quy mô vốn đăng ký và số lượng dự án đăng ký. So sánh với cùng kỳ năm trước, diễn biến trong 3 tháng đầu năm 2021 và tình hình thị trường ngày càng khả quan nhờ tỷ lệ được tiêm chủng vaccine được gia tăng, đặc biệt sự khả thi của chính sách hộ chiếu vaccine, hai lĩnh vực trên sẽ tiếp tục với đà tăng trưởng mạnh và duy trì là hai lĩnh vực đứng đầu về thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Thứ sáu, chính sách hộ chiếu vaccine là cơ hội để phục hồi lĩnh vực xuất khẩu lao động và tư vấn du học. Bên cạnh lĩnh vực du lịch và hàng không, các doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu lao động và tư vấn du học cũng rất mong chờ sớm áp dụng chính sách hộ chiếu vaccine để phục hồi và phát triển. Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Australia, Singapore, Châu Âu, Mỹ là những quốc gia mà các doanh nghiệp Việt Nam đã và đang có nhiều hoạt động xuất khẩu lao động và tư vấn du học. Tình hình dịch bệnh Covid-19 của các quốc gia này đang có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là việc phê duyệt vaccine và tình hình tiêm chủng đang được đẩy mạnh. Ngoài ra, các quốc gia này đã phê duyệt và sử dụng các vaccine được cung cấp từ Mỹ và Anh, nhờ vậy vấn đề công nhận vaccine và chính sách hợp tác quốc tế về hộ chiếu vaccine sẽ thuận lợi hơn trong tương lai gần. Nhờ vậy, các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội để kết nối lại các quan hệ hợp tác và đón đầu nhu cầu của thị trường để tái khởi động và tiếp tục phát triển các hoạt động xuất khẩu lao động và tư vấn du học đến các quốc gia này.

Đánh giá chung, bên cạnh nhiệm vụ phải đảm bảo an toàn và ngăn ngừa dịch bệnh Covid-19 và các biến chủng, việc Việt Nam sớm triển khai chính sách hộ chiếu vaccine sẽ đem tới nhiều cơ hội và động lực để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ nền kinh tế Việt Nam trong năm 2021 nói chung và các hoạt động đầu tư kinh doanh có vốn nước ngoài nói riêng.  

Trên đây, Tác giả đã làm rõ, cập nhật tình hình triển khai chính sách hộ chiếu vaccine trên thế giới và tại Việt Nam, đưa ra ý kiến, đánh giá về những cơ hội, xu thế cho việc phục hồi và phát triển các hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Tác giả hy vọng rằng các nội dung trên đây có thể giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm thông tin hữu ích phục vụ việc nghiên cứu, chuẩn bị và thực hiện các giải pháp hiệu quả để đón đầu cơ hội từ chính sách hộ chiếu vaccine.