Đầu tư nước ngoài là gì? Các hình thức phổ biến hiện nay

Đầu tư nước ngoài không chỉ là xu hướng toàn cầu mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp mở rộng thị trường, nâng cao vị thế và tối ưu hóa lợi nhuận. Tuy nhiên, để thành công trong lĩnh vực này, nhà đầu tư cần hiểu rõ về các điều kiện pháp lý, hình thức đầu tư, cũng như những rủi ro tiềm ẩn. Bài viết dưới đây Luật Trí Minh sẽ giúp bạn nắm vững khái niệm đầu tư nước ngoài, các hình thức phổ biến, cùng những quy định cần lưu ý khi thực hiện đầu tư, nhằm đảm bảo hiệu quả và tuân thủ đúng pháp luật.

Khái niệm về đầu tư nước ngoài

Đầu tư nước ngoài là quá trình mà các cá nhân, tổ chức từ một quốc gia chuyển vốn, tài sản hoặc nguồn lực ra nước ngoài để thực hiện các hoạt động kinh doanh, sản xuất, hoặc cung cấp dịch vụ với mục đích sinh lời. 

Hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được quy định theo Nghị định số 115/CP ngày 18.4.1977 ban hành bản điều lệ về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và thực sự phát triển sau khi ban hành Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày 29.12.1987. Theo pháp luật Việt Nam thì đầu tư nước ngoài có các dấu hiệu sau: 

1) Người bỏ vốn đầu tư là các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài; 

2) Vốn đầu tư được: dịch chuyển từ nước ngoài vào Việt Nam hoặc có nguồn gốc đầu tư tại Việt Nam và có thể là tiền mặt, tài sản bằng hiện vật hoặc quyền tài sản; 

3) Hoạt động đầu tư được tiến hành trên lãnh thổ Việt Nam để thu lợi nhuận và lợi nhuận này có thể được chuyển ra nước ngoài hoặc dùng để tái đầu tư tại Việt Nam;

4) Hoạt động đầu tư có thể được thực hiện dưới hình thức hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Hình thức đầu tư này thường bao gồm việc thành lập doanh nghiệp, góp vốn vào tổ chức kinh tế nước ngoài, hoặc thực hiện các dự án đầu tư lớn. Đầu tư nước ngoài không chỉ giúp tăng cường hợp tác kinh tế quốc tế, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường mới, công nghệ tiên tiến và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài

Để thực hiện đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư cần đáp ứng một số điều kiện cụ thể, bao gồm:

– Nhà đầu tư phải tuân thủ các quy định về đầu tư nước ngoài của quốc gia mà họ muốn đầu tư, bao gồm cả việc đăng ký và xin cấp phép đầu tư.

– Nhà đầu tư cần có năng lực tài chính đủ mạnh để thực hiện dự án đầu tư, điều này bao gồm việc chứng minh nguồn vốn đầu tư hợp pháp và khả năng tài chính để duy trì hoạt động kinh doanh.

– Nhà đầu tư không được thuộc danh sách các ngành nghề hoặc lĩnh vực bị cấm đầu tư theo quy định của pháp luật nước sở tại, chẳng hạn như các lĩnh vực ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, môi trường, hay sức khỏe cộng đồng.

– Đầu tư phải không gây ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, quốc phòng và lợi ích của quốc gia nơi nhà đầu tư thực hiện dự án.

– Nhà đầu tư cần hiểu và cam kết tuân thủ các quy định về thuế liên quan đến hoạt động đầu tư nước ngoài, bao gồm thuế suất và nghĩa vụ thuế khác.

– Đối với một số lĩnh vực cụ thể, nhà đầu tư có thể cần chứng minh kinh nghiệm và năng lực trong lĩnh vực mà họ dự định đầu tư.

Xem thêm: Dịch vụ tư vấn đầu tư chuyên nghiệp, an toàn tại Luật Trí Minh

Các hình thức đầu tư nước ngoài phổ biến

Đầu tư nước ngoài có thể được thực hiện qua nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào chiến lược và mục tiêu của nhà đầu tư. Dưới đây là các hình thức đầu tư nước ngoài phổ biến:

Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế

Hình thức đầu tư thành lập tổ chức kinh tế cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập một tổ chức kinh tế hoàn toàn mới tại quốc gia sở tại. Các loại hình phổ biến bao gồm công ty TNHH (trách nhiệm hữu hạn), công ty cổ phần, hoặc chi nhánh của công ty mẹ. Việc thành lập tổ chức kinh tế không chỉ giúp nhà đầu tư nắm quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh mà còn tạo ra cơ hội phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, quy trình thành lập thường yêu cầu tuân thủ các thủ tục pháp lý và điều kiện nhất định từ cơ quan chức năng của nước sở tại.

Thực hiện dự án đầu tư

Nhà đầu tư nước ngoài có thể thực hiện các dự án đầu tư cụ thể nhằm xây dựng hoặc phát triển cơ sở hạ tầng, sản xuất hàng hóa, hoặc cung cấp dịch vụ. Dự án này có thể bao gồm việc xây dựng nhà máy, phát triển các khu công nghiệp, hoặc cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục và y tế. Việc thực hiện dự án không chỉ tạo ra lợi nhuận cho nhà đầu tư mà còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho cộng đồng địa phương. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần phải xem xét kỹ lưỡng về các yếu tố như thị trường, nhu cầu và rủi ro liên quan.

Đầu tư theo hợp đồng BCC

Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) là hình thức hợp tác giữa nhà đầu tư nước ngoài và đối tác trong nước mà không cần thành lập một pháp nhân mới. Các bên có thể thỏa thuận về việc chia sẻ lợi nhuận, rủi ro và trách nhiệm trong dự án chung. Hình thức này thường được ưa chuộng vì giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho việc thành lập công ty mới. BCC cho phép nhà đầu tư tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm của đối tác trong nước, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh và tiếp cận thị trường.

Đầu tư góp vốn , mua cổ phần, mua phần vốn góp

Hình thức này cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các tổ chức kinh tế hiện có thông qua việc mua cổ phần hoặc góp vốn. Bằng cách mua cổ phần, nhà đầu tư có thể trở thành cổ đông và tham gia vào quyết định quản lý công ty. Hình thức này không chỉ mang lại lợi nhuận từ việc tăng giá trị cổ phần mà còn giúp nhà đầu tư có quyền tham gia vào hoạt động quản lý và phát triển doanh nghiệp. Đây là một cách để nhà đầu tư nhanh chóng gia nhập thị trường mà không cần phải khởi đầu từ đầu.

Đầu tư theo hình thức hợp tác công tư (PPP)

Hợp tác công tư (PPP) là hình thức đầu tư mà nhà đầu tư tư nhân hợp tác với chính phủ để thực hiện các dự án hạ tầng công cộng. Các dự án này có thể bao gồm xây dựng đường, cầu, trường học hoặc bệnh viện. Hợp tác này không chỉ giúp chính phủ giảm bớt gánh nặng tài chính mà còn tạo ra nguồn lực và công nghệ hiện đại từ khu vực tư nhân. Hình thức này thường đi kèm với các thỏa thuận rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý dự án.

Tìm hiểu thêm: Đầu tư là gì? Cách lựa chọn kênh đầu tư an toàn

Những điều cần lưu ý khi đầu tư nước ngoài

Khi quyết định đầu tư nước ngoài, các nhà đầu tư cần chú ý đến nhiều yếu tố để đảm bảo thành công và giảm thiểu rủi ro. Dưới đây là một số điều cần lưu ý:

– Thứ nhất: Trước khi đầu tư, nhà đầu tư cần thực hiện một nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng để hiểu rõ về nhu cầu, sở thích của khách hàng, và xu hướng tiêu dùng tại quốc gia mục tiêu. Việc nắm vững thông tin về đối thủ cạnh tranh và môi trường kinh doanh sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra các quyết định đúng đắn hơn. Thị trường có tiềm năng cao sẽ mang lại lợi nhuận tốt hơn, trong khi thị trường bão hòa có thể hạn chế khả năng tăng trưởng.

– Thứ hai: Các quy định pháp luật liên quan đến đầu tư nước ngoài có thể khác nhau giữa các quốc gia. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ lưỡng về các quy định liên quan đến thuế, sở hữu công ty, cũng như các ngành nghề bị hạn chế hoặc cấm đầu tư. Sự hiểu biết này giúp nhà đầu tư tránh được những rủi ro pháp lý không cần thiết và tuân thủ các yêu cầu pháp lý một cách hiệu quả.

– Thứ ba: Khi đầu tư vào một quốc gia khác, việc chọn lựa đối tác địa phương đáng tin cậy là vô cùng quan trọng. Đối tác có thể giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về thị trường, văn hóa, và các yếu tố chính trị, kinh tế. Các mối quan hệ bền vững với đối tác địa phương sẽ hỗ trợ quá trình đầu tư, từ việc thực hiện dự án đến việc quản lý hoạt động kinh doanh.

– Thứ tư: Mỗi quốc gia có các yếu tố chính trị và kinh tế riêng, có thể ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư. Nhà đầu tư cần theo dõi và đánh giá những rủi ro này, như bất ổn chính trị, thay đổi trong chính sách đầu tư, hay tình hình kinh tế không ổn định. Việc này không chỉ giúp nhà đầu tư đưa ra các quyết định tốt hơn mà còn giúp họ chuẩn bị các kế hoạch ứng phó khi cần thiết.

– Thứ năm: Việc lập kế hoạch tài chính chi tiết là rất quan trọng để đảm bảo rằng nguồn vốn đầu tư sẽ được sử dụng một cách hiệu quả. Nhà đầu tư nên xem xét chi phí đầu tư ban đầu, chi phí hoạt động, cũng như các nguồn doanh thu dự kiến. Một kế hoạch tài chính tốt sẽ giúp nhà đầu tư kiểm soát được dòng tiền và quản lý rủi ro tài chính trong suốt quá trình đầu tư.

– Thứ sáu: Văn hóa và phong tục địa phương có thể ảnh hưởng đến cách thức hoạt động kinh doanh. Nhà đầu tư cần hiểu rõ về thói quen tiêu dùng, phong cách làm việc, và các giá trị xã hội tại quốc gia sở tại. Sự nhạy bén trong việc nắm bắt văn hóa sẽ giúp nhà đầu tư xây dựng các chiến lược marketing và quản lý nhân sự hiệu quả hơn, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh.

– Cuối cùng, nhà đầu tư cần theo dõi thường xuyên tiến trình đầu tư và đánh giá kết quả đạt được so với kế hoạch ban đầu. Việc điều chỉnh chiến lược dựa trên các phản hồi từ thị trường và tình hình thực tế sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả đầu tư. Sự linh hoạt và sẵn sàng thay đổi là những yếu tố quan trọng giúp nhà đầu tư thành công trong môi trường đầu tư nước ngoài đầy biến động.

Có thể bạn quan tâm: Đầu tư định cư là gì? Xu hướng đầu tư định cư hiện nay

Quy định của pháp luật Việt Nam về ngành nghề cấm đầu tư ra nước ngoài

Căn cứ theo quy định tại Điều 53 Luật đầu tư năm 2020 quy định về các ngành nghề cấm đầu tư ra nước ngoài, cụ thể như sau:

Điều 53. Ngành, nghề cấm đầu tư ra nước ngoài

1. Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh quy định tại Điều 6 của Luật này và các điều ước quốc tế có liên quan.

2. Ngành, nghề có công nghệ, sản phẩm thuộc đối tượng cấm xuất khẩu theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại thương.

3. Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh theo quy định của pháp luật nước tiếp nhận đầu tư”.

Lần đầu tiên, các ngành, nghề bị cấm đầu tư ra nước ngoài được quy định trong Luật đầu tư năm 2020, bao gồm: ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh quy định tại Điều 6 của Luật này và các điều ước quốc tế có liên quan; ngành, nghề có công nghệ, sản phẩm thuộc đối tượng cấm xuất khẩu theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại thương; ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh theo quy định của pháp luật nước  tiếp nhận đầu tư.

Việc ghi nhận này vừa hướng đến việc tuân thủ nguyên tắc đầu tư nói chung, chống lại các hoạt động đầu tư gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế – văn hoá – xã hội cũng như các hiệp ước Việt Nam tham gia ký kết, là thành viên.

Ngoài ra pháp luật về đầu tư cũng quy định những ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh, cụ thể như sau:

Điều 6. Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh

1. Cấm các hoạt động đầu tư kinh doanh sau đây:

a) Kinh doanh các chất ma túy quy định tại Phụ lục I của Luật này;

b) Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật quy định tại Phụ lục II của Luật này;

c) Kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục III của Luật này;

d) Kinh doanh mại dâm;

đ) Mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người;

e) Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;

g) Kinh doanh pháo nổ;

h) Kinh doanh dịch vụ đòi nợ.

2. Việc sản xuất, sử dụng sản phẩm quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, y tế, sản xuất dược phẩm, điều tra tội phạm, bảo vệ quốc phòng, an ninh thực hiện theo quy định của Chính phủ”.

Luật Trí Minh (biên tập và sưu tầm)

Trên đây là những chia sẻ từ Luật Trí Minh về đầu tư nước ngoài. Chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng những giải pháp đầu tư tối ưu, phù hợp với từng cá nhân. BY YOUR SIDE, GUIDE YOUR WAY là tôn chỉ hoạt động của chúng tôi, chúng tôi luôn đặt lợi ích của bạn lên hàng đầu. Mọi thắc mắc xin liên hệ Hotline: 024.3766.9599 – 028.3933.3323 để được đội ngũ chuyên viên tư vấn cụ thể!