Xử lý vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp

Kinh doanh theo phương thức đa cấp là gì?

Kinh doanh theo phương thức đa cấp (MLM) là hình thức kinh doanh trong đó các doanh nghiệp sử dụng mạng lưới đại lý hoặc người tham gia để bán sản phẩm hoặc dịch vụ. Điểm đặc biệt của mô hình này là người tham gia không chỉ kiếm tiền từ việc bán hàng trực tiếp mà còn từ việc tuyển dụng thêm các thành viên mới vào hệ thống của mình. Các thành viên mới này cũng sẽ tiếp tục tuyển dụng thêm người khác, tạo thành một mạng lưới đa cấp.

Mô hình này có thể mang lại lợi ích cho những người đứng đầu mạng lưới khi có thể thu được hoa hồng từ doanh số bán hàng của những người dưới mình. Tuy nhiên, nếu không được quản lý và giám sát chặt chẽ, mô hình đa cấp dễ bị lợi dụng để biến tướng thành các hoạt động lừa đảo, chỉ tập trung vào việc tuyển dụng người mới mà không có sản phẩm thực sự, gây thiệt hại cho người tham gia. Do đó, để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, pháp luật yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh theo phương thức đa cấp phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về hoạt động này.

Các hành vi vi phạm trong kinh doanh đa cấp

Kinh doanh theo phương thức đa cấp là một mô hình hợp pháp tại Việt Nam, tuy nhiên, để hoạt động đúng pháp luật, các doanh nghiệp và cá nhân phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt. Dưới đây là một số hành vi bị cấm trong kinh doanh đa cấp theo Nghị định 40/2018/NĐ-CP:

1. Doanh nghiệp bán hàng đa cấp không được thực hiện các hành vi sau:

• Yêu cầu đặt cọc hoặc mua một số lượng hàng hóa nhất định để tham gia.
• Chỉ trả hoa hồng từ việc giới thiệu người tham gia mà không liên quan đến việc mua bán hàng hóa.
• Cung cấp thông tin gian dối về các lợi ích hoặc tính năng của hàng hóa, hoặc kế hoạch trả thưởng.
• Từ chối chi trả hoa hồng và lợi ích kinh tế mà người tham gia có quyền nhận.
• Duy trì nhiều hợp đồng hoặc vị trí kinh doanh đa cấp đối với cùng một người tham gia.
• Tiếp nhận đơn từ bỏ quyền lợi của người tham gia một cách không hợp pháp.

2. Người tham gia bán hàng đa cấp không được thực hiện các hành vi sau:

• Cung cấp thông tin sai lệch về lợi ích tham gia hoặc tính năng sản phẩm.
• Tổ chức hội thảo, đào tạo không có sự ủy quyền của doanh nghiệp.
• Lôi kéo, dụ dỗ người tham gia vào mạng lưới của doanh nghiệp khác.
• Lợi dụng chức vụ, địa vị để yêu cầu người khác tham gia hoặc mua hàng hóa không cần thiết.
• Thực hiện bán hàng tại địa phương không được cấp phép.

3. Cấm tổ chức và cá nhân tổ chức hội nghị, đào tạo về kinh doanh đa cấp mà chưa có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động.

4. Cấm cá nhân tham gia vào các hoạt động của tổ chức chưa được cấp giấy chứng nhận hoạt động đa cấp.

Những hành vi vi phạm này không chỉ gây thiệt hại cho người tham gia mà còn ảnh hưởng đến uy tín của toàn ngành kinh doanh theo phương thức đa cấp. Chính vì vậy, việc tuân thủ các quy định pháp lý là điều kiện tiên quyết để đảm bảo sự phát triển bền vững của mô hình này.

Xử lý vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp

Vừa qua Quốc hội đã thông qua nội dung sửa đổi, bổ sung của Bộ luật hình sự 2015, trong đó có bổ sung Điều 217a liên quan tới việc xử lý hoạt động bán hàng đa cấp đang có nhiều biến tướng gây ra những hệ quả xấu trong xã hội trong thời gian qua. Cụ thể nội dung của Điều 217a mới được bổ sung trong Bộ luật hình sự 2015 như sau:

“Điều 217a. Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp

1. Người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hoặc không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 174 và Điều 290 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

c) Gây thiệt hại cho người khác từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại cho người khác 1.500.000.000 đồng trở lên;

c) Quy mô mạng lưới người tham gia 100 người trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Rõ ràng việc bổ sung một điều luật cụ thể để xử lý hoạt động bán hàng đa cấp tại thời điểm này là rất cần thiết vì suốt trong thời gian dài vừa qua hoạt động bán hàng đa cấp trên thực tế đã xảy ra những biến tướng dù cố ý hay vô ý từ những công ty đa cấp thì đều gây thiệt hại rất lớn tới những người tham giam gây ra sự hoang mang, phẫn nộ trong đời sống xã hội. Tuy nhiên trước khi có Điều 217a được thông qua thì Bộ luật hình sự không có điều khoản nào về xử lý hoạt động bán hàng đa cấp, chính vì lẽ đó khi phát hiện ra những hành vi vi phạm pháp luật từ những công ty đa cấp do chưa có quy định về tội dung cụ thể liên quan đến hoạt động này nên các cơ quan tố tụng thường quy kết hoạt động đó vào hai tội danh chủ yếu là tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản việc này là khá khiên cưỡng và không phản ánh đúng bản chất vụ việc.

Như chúng ta đã biết hành vi lừa đảo phải xuất phát ngay từ ban đầu khi người phạm tội đã có ý định chiếm đoạt tài sản của người bị hại nên nếu giả sử trường hợp các công ty đa cấp ban đầu không có hành vi lừa đảo không có dấu hiệu gian dối đồng thời thực hiện đầy đủ những cam kết của mình với những người mua hàng tuy nhiên trong quá trình hoạt động của mình các công ty đa cấp sai lầm trong quản lý tài chính, vi phạm các quy định về kế toán, khuyến mại, thưởng hoa hồng, … mà làm thất thoát tài sản dẫn đến gây thiệt hại cho những người mua hàng mà các cơ quan tố tụng gượng ép xử lý về tội chiếm đoạt tài sản rõ ràng không phản ánh đúng bản chất vụ việc, ảnh hưởng tới quyền lợi của các công ty đa cấp cũng như xuất hiện dấu hiệu oan sai trong khi xét xử việc xét xử là chưa đúng tội danh, ảnh hưởng tới môi trường đầu tư và kinh doanh của Việt Nam.

Với việc đưa Điều 217a vào Bộ Luật hình sự 2015, chúng ta có thể thấy rằng các Cơ quan tố tụng có thêm tội danh để xét xử hành vi phạm tội của các Công ty đa cấp để đảm bảo việc xét xử đúng người đúng tội, đảm bảo không oan sai khi xét xử giúp bảo vệ nền pháp chế XHCN mà Đảng và Nhà nước ta đang xây dựng.

Trên đây là những chia sẻ từ Luật Trí Minh về việc “xử lý vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp“. các doanh nghiệp và người tham gia cần nâng cao nhận thức, tuân thủ nghiêm túc quy định của pháp luật để hoạt động trong khuôn khổ pháp lý. Trong trường hợp cần trao đổi chi tiết hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ tại Luật Trí Minh, vui lòng liên hệ qua Email: contact@luattriminh.vn hoặc số Hotline: 024 3766 9599 (Hà Nội) và 028 3933 3323 (TP.HCM) để được hỗ trợ kịp thời.